ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА
ГЕВИРАН
HEVIRAN
Препаратнинг савдо номи: Гевиран
Таъсир этувчи модда (ХПН): ацикловир (aciclovirum)
Дори шакли: қобиқ билан қопланган таблеткалар 200 мг, 400 мг, 800 мг
Таркиби:
1 таблетка қуйидагиларни сақлайди:
Фаол модда: 200 мг, 400 мг ёки 800 мг ацикловир.
Ёрдамчи моддалар: микрокристалл целлюлоза, натрий крахмал гликоляти, повидон, магний стеарати; қобиқ: гипромеллоза, макрогол 6000, титан диоксиди, триэтилцитрат, тальк.
Таърифи
200 мг, 400 мг ли таблеткалар учун: думалоқ, икки ёқлама қавариқ, оқ рангли қобиқ билан қопланган таблеткалар.
800 мг ли таблеткалар учун: узунчоқ, бўлиш рискаси бўлган икки ёқлама қавариқ, оқ рангли қобиқ билан қопланган таблеткалар.
Фармакотерапевтик гуруҳи: тизимли қўллаш учун вирусларга қарши препаратлар.
АТХ коди: J05АВ01.
Фармакологик хусусиятлари
Фармакодинамикаси
Herpes simplex нинг 1 ва 2 типларига, Varicella zoster вируси, Эпштейн-Барра (EBV) вируси ва цитомегаловирус (CMV) нинг репликациясини сусайтириш хусусиятига эга пурин нуклеозидининг синтетик аналоги бўлган тизимли қўллаш учун вирусларга қарши препаратдир.
Ацикловир Herpes simplex нинг 1 типига нисбатан вирусларга қарши энг яққол фаолликка эга, сўнгра фаолликни камайиши тартибида қуйидагилар келади: Herpes simplex 2 тури, Varicella zoster, EBV ва CMV.
Ацикловирнинг вирусларга таъсири юқори танлов характерига эга. Herpes simplex нинг 1 ва 2 типлари, Varicella zoster, EBV ва CMV вируслари билан инфекцияланган хужайраларнинг тимидинкиназаси ацикловирни нуклеозиднинг аналоги – ацикловир монофосфатга айлантиради, у сўнгра хужайра ферментларининг таъсири остида кетма-кет дифосфат ва трифосфатга айланади. Ацикловир трифосфатни вирус ДНК си занжирига кириб олиши ва кейинчалик занжирни узилиши вирус ДНК сининг кейинги репликациясини блоклайди.
Фармакокинетикаси
Ичга қабул қилинганида ичакдан қисман сўрилади. 200 мг ацикловир ҳар 4 соатда қабул қилинганида плазмадаги ўртача максимал мувозанатли концентрацияси СSSmax 3,1 мкмоль (0,7 мкг/мл) ни, плазмадаги ўртача минимал мувозанатли концентрацияси СSSmin эса, –
1,8 мкмоль (0,4 мкг/мл) ни ташкил қилади. 400 мг ва 800 мг ацикловир ҳар 4 соатда қабул қилинганида плазмадаги ўртача максимал мувозанатли концентрацияси СSSmax мувофиқ 5,3 мкмоль (1,2 мкг/мл) ва 8 мкмоль (1,8 мкг/мл) ни, плазмадаги ўртача минимал мувозанатли концентрацияси СSSmin эса, – 2,7 мкмоль (0,6 мкг/мл) ва 4 мкмоль (0,9 мкг/мл) ни ташкил этди.
Орқа мия суюқлигидаги концентрацияси унинг плазмасидаги концентрациясининг тахминан 50% ни ташкил қилади. Ацикловир қон плазмаси оқсиллари билан аҳамиятсиз даражада (9-33%) боғланади. Ацикловирнинг асосий метаболити 9–карбоксиметоксиметилгуанин бўлиб, унинг сийдикдаги улуши препаратнинг юборилган дозасини тахминан 10-15 % га тўғри келади. Ярим чиқарилиш даври 2,5-3,3 соатни ташкил қилади. Препаратнинг катта қисми буйрак орқали ўзгармаган ҳолда чиқарилади.
Қўлланилиши
- Herpes simplex нинг 1 ва 2 типлари томонидан чақирилган тери ва шиллиқ пардаларнинг инфекцияларини, шу жумладан бирламчи ва қайталанувчи генитал герпесни даволаш (неонатал герпес ва иммунитети сусайган болаларда оғир герпетик инфекциялардан ташқари)
- Иммун ҳолати меъёрида бўлган пациентларда Herpes simplex нинг 1 ва 2 типлари томонидан чақирилган инфекцияларни қайталанишларини олдини олиш
- Иммунтанқислиги бўлган пациентларда Herpes simplex нинг 1 ва 2 типлари томонидан чақирилган инфекцияларини олдини олиш
- Varicella zoster (сувчечак ва ўраб олувчи темиратки) вируси томонидан чақирилган инфекцияларини даволаш
- Оғир иммунтанқислиги бўлган, асосан, ОИТВ (ВИЧ)-инфекцияли ва суяк кўмиги трансплантациясини ўтказган пациентларни даволаш учун қўлланилади.
Қўллаш усули ва дозалари
Гевиран таблеткаларини овқат вақтида ёки овқатдан кейин, 1 стакан сув билан қабул қилиш мумкин.
Катталарга:
Herpes simplex нинг 1 ва 2 типлари томонидан чақирилган тери ва шиллиқ пардаларнинг инфекцияларини даволаш учун ацикловирнинг тавсия этилган дозаси суткада 5 марта ҳар 4 соатда (тунги уйқу давридан ташқари) 200 мг ни ташкил қилади. Одатда даволаш курси 5 кунни ташкил қилади, лекин оғир бирламчи инфекцияларда узайтирилиши мумкин.
Яққол иммун танқислигида (масалан, суяк кўмигининг трансплантациясидан сўнг) ёки ичакдан сўрилиш бузилганида доза суткада 5 марта 400 мг гача оширилиши мумкин. Қайталанишларда препаратни продромал давридаёқ ёки тошманинг биринчи элементлари пайдо бўлганида буюриш тавсия этилади.
Иммун статуси меъёрида бўлган пациентларда Herpes simplex нинг 1 ва 2 типлари томонидан чақирилган инфекцияларини қайталанишларини олдини олиш учун тавсия этилган доза суткада 4 марта (ҳар 6 соатда) 200 мг ни ташкил қилади. Кўпчилик пациентларга қулайроқ даволаш схемаси тўғри келади: 400 мг дан суткада 2 марта (ҳар 12 соатда). қатор ҳолларда пастроқ дозалар самарали бўлади: 200 мг дан суткада 3 марта (ҳар 8 соатда) ёки суткада 2 марта (ҳар 12 соатда). Касалликни кечишида пайдо бўлиши мумкин бўлган ўзгаришларни аниқлаш учун даволашни вақти-вақти билан 6-12 ойга тўхтатиб туриш керак.
Иммун танқислиги бўлган пациентларда Herpes simplex вирусининг 1 ва 2 типлари томонидан чақирилган инфекцияларини пайдо бўлишини олдини олиш учун тавсия этилган доза суткада 4 марта (ҳар 6 соатда) 200 мг ни ташкил қилади. Профилактик даволаш курсининг давомийлиги инфекцияланиш хавфини мавжуд бўлган даврининг муддати билан белгиланади.
Сувчечак ва ўраб олувчи герпесни даволаш учун тавсия этилган доза суткада 5 марта
800 мг ни ташкил қилади, препарат тунги уйқу давридан ташқари ҳар 4 соатда қабул қилинади. Даволаш курси 7 кунни ташкил этади. Препаратни инфекция бошланганидан кейин иложи борича эртароқ буюриш керак, чунки бундай ҳолларда даволаш янада самарали бўлади.
Болаларга:
Иммунтанқислиги бўлган 2 ёшли ва ундан ошган болаларда Hesper simplex вируси томонидан чақирилган инфекцияларни даволаш ва олдини олишда – худди катталарникидек дозалар буюрилади.
Сувчечакни даволаш учун болаларга 6 ёшдан бошлаб препарат бир марталик 800 мг дозада буюрилади; 2 ёшдан 5 ёшгача – 400 мг буюрилади. Қабул қилишлар сони суткада 4 марта.
Янада аниқроқ бир марталик дозани 20 мг/кг тана вазнига ҳисобидан келиб чиқиб аниқлаш мумкин (лекин 800 мг дан ошмаслиги керак). Даволаш курси 5 кунни ташкил қилади.
Кекса ёшдаги пациентларда дозалаш:
Кекса ёшдаги пациентларда буйрак фаолиятини бузилиш хавфини ҳисобга олиш ва мувофиқ равишда препаратнинг дозасини танлаш лозим (буйрак фаолиятини бузилиши бўлган пациентларда дозалашга қаранг).
Бу пациентларда суюқлик ўрнини қопланишини кузатиш лозим.
Буйрак фаолиятини бузилишлари бўлган пациентларда дозалаш:
Ацикловирни буйрак фаолиятини бузилишлари бўлган пациентларда қўлланганда эҳтиёткорликка амал қилиш тавсия қилинади. Бу пациентларда суюқлик ўрнини қопланишини кузатиш лозим
Оғир буйрак етишмовчилиги (креатинин клиренси минутига 10 мл дан кам) бўлган пациентларда дозани суткада икки марта 200 мг гача пасайтириш (ҳар 12 соатда қўллаш) тавсия этилади.
Сувчечак ва ўраб олувчи темиратки вируси томонидан чақирилган инфекцияларни даволаш вақтида, ўртача буйрак етишмовчилиги (креатинин клиренси минутига 10-25 мл) бўлган пациентларда дозани суткада уч марта, ҳар 8 соатда 800 мг гача камайтириш, оғир буйрак етишмовчилиги (креатинин клиренси минутига 10 мл дан кам) бўлган пациентларда дозани суткада уч марта, ҳар 12 соатда 800 мг гача камайтирилган ҳолда буюриш тавсия қилинади.
Ножўя таъсирлари
Нохуш самаралар уларни учраш тез-тезлигига қараб, қуйидаги тарзда таснифланган: жуда тез-тез (≥1/10); тез-тез (≥1/100 дан <1/10 гача); тез-тез эмас (≥1/1000 дан <1/100 гача); кам ҳолларда (≥1/10000 дан <1/1000 гача); жуда кам ҳолларда (<1/10000).
Қон яратиш тизими ва лимфа тизими томонидан бузилишлар
Жуда кам ҳолларда: анемия, лейкоцитлар сонини камайиши, тромбоцитопения.
Иммун тизими томонидан бузилишлар
Кам ҳолларда: анафилактик реакциялар.
Руҳият ва нерв тизими томонидан бузилишлар
Тез-тез: бош оғриғи, бош айланиши.
Жуда кам ҳолларда: қўзғатиш, дезориентация, тремор, атаксия, нутқни бузилиши, галлюцинациялар, психотик реакциялар, тиришишлар, уйқучанлик, энцефалопатия, кома.
Кўрсатилган симптомлар ўткинчи характерга эга ва асосан буйрак фаолиятини бузилиши ёки бошқа мойиллик келтирувчи омиллари бўлган пациентларда пайдо бўлади («Махсус кўрсатмалар» бўлимига қаранг).
Нафас тизими, кўкрак қафаси ва кўкс оралиғи аъзолари томонидан бузилишлар
Кам ҳолларда: ҳансираш.
Меъда-ичак йўллари томонидан бузилишлар
Тез-тез: кўнгил айниши, қусиш, диарея, қоринда оғриқ.
Жигар ва ўт чиқариш йўллари томонидан бузилишлар
Кам ҳолларда: билирубин даражасини транзитор ошиши ва қонда жигар трансамназалари фаоллигини ошиши.
Жуда кам ҳолларда: гепатит ва сариқлик.
Тери ва тери ости тўқималари томонидан бузилишлар
Тез-тез: қичишиш, тошмалар (шунингдек ёруғликка юқори сезувчанлик).
Тез-тез эмас: эшакеми, жадал авж олувчи, тарқоқ алопеция. Жадал авж олувчи, тарқоқ алопеция кўпчилик касалликлар оқибатида ва кўпгина препаратларни қўлланиши оқибатида юз бериши мумкинлиги туфайли, уни ацикловирнинг таъсири билан боғлиқлиги аниқ эмас.
Кам ҳолларда: Квинке шиши.
Буйрак ва сийдик чиқариш йўллари томонидан бузилишлар
Кам ҳолларда: қон зардобида мочевина ва креатинин даражасини ошиши.
Жуда кам ҳолларда: ўткир буйрак етишмовчилиги, буйракда оғриқ.
Буйракда оғриқ буйрак (буйраклар) етишмовчилиги ва кристаллурия билан боғлиқ бўлиши мумкин.
Беморнинг гидратация даражасини назорат қилиш керак. Буйрак томонидан бузилишлар одатда пациентда суюқлик даражаси тўлдирилгандан сўнг ва (ёки) доза пасайтирилганидан ёки препарат бекор қилинганидан кейин тезда йўқолади. Жуда кам ҳолларда ўткир буйрак етишмовчилиги юз бериши мумкин.
Умумий бузилишлар
Тез-тез: толиқиш, тана ҳароратини ошиши.
Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар
Ацикловирга ёки валацикловирга ёки препаратнинг бошқа ингредиентларига юқори сезувчанлик.
Дориларнинг ўзаро таъсири
Ацикловир фаол найчалар секрецияси йўли билан чиқарилувчи препаратлар билан бир вақтда қўлланганида, плазмада фаол моддаларнинг ёки уларнинг метаболитларини концентрацияси ошиши мумкин (бундай мажмуаларни буюришда эҳтиёткорликка риоя қилиш керак). Пробенецид ва циметидин ацикловирнинг AUC кўрсаткичини оширади ва унинг буйрак клиренсини пасайтиради. Ацикловир ва аъзоларнинг трансплантациясида қўлланадиган иммунодепрессант мофенил микофенолатни бирга қўллаш, ацикловирнинг AUC кўрсаткичларини ва мофенил микофенолатининг нофаол метаболитини ошишига олиб келади. Бироқ ацикловирнинг дозалаш тартибини тўғрилаш талаб этилмайди.
Ацикловир 1 г пробенецид қабул қилинганидан кейин буюрилганида ярим чиқарилиш даври ва AUC мувофиқ 18 ва 40% га ошган.
Антиретровирус препаратларни олаётган пациентларда, ацикловирни қўшимча қабул қилиш заҳарли самараларни аҳамиятли кучайишини чақирмаган.
Эркак жинсига мансуб беш нафар пациент иштирокида ўтказилган тадқиқотлар, ацикловирни теофиллин билан бирга қўлланиши теофиллиннинг умумий AUC кўрсаткичини тахминан 50% га оширишини қўрсатган. Ацикловир билан бирга қўллаш вақтида теофиллиннинг қон плазмасидаги даражасини баҳолаш тавсия қилинган.
Махсус кўрсатмалар
Ацикловирни ичга қабул қилаётган пациентлар етарли миқдорда суюқлик ичишлари керак.
Буйрак етишмовчилигининг хавфи бошқа нефротоксик препаратлар билан бир вақтда қўлланганда ошади.
Ацикловир организмдан буйрак орқали чиқарилади, шунинг учун буйрак етишмовчилиги бўлган шахсларда препаратнинг дозасини камайтириш керак («Қўллаш усули ва дозалари» бўлимига қаранг). Кекса ёшдаги пациентларда буйрак фаолиятини бузилиш хавфини ҳисобга олиш керак, шунингдек ушбу гуруҳда дори препаратининг дозасини камайтиришни баҳолаш керак. Кекса ёшдаги шахслар ва буйрак етишмовчилиги бўлган пациентлар нерв тизими томонидан нохуш самараларни пайдо бўлиши юзасидан юқори хавф гуруҳига киради ва ушбу гуруҳ пациентларини синчков баҳолаш керак ҳозирги вақтга қадар маълум симптомлар препаратни қабул қилиш тўхтатилганидан сўнг одатда йўқолган («Ножўя таъсирлари» бўлимига қаранг).
Ацикловир билан узоқ муддат даволаш ёки яққол иммун танқислиги бўлган пациентларда такрорланувчи даволаш курслари ацикловирга резистент вирус штаммларини селекциясига олиб келиши мумкин.
Ҳомиладорлик ва лактация даври
Ацикловирни ҳомиладорликда ва лактация даврида буюрилиши эҳтиёткорликни талаб қилади ва фақат она учун тахмин қилинаётган фойда, ҳомила ва бола учун потенциал хавф баҳолаганидан кейин мумкин.
Транспорт воситаларини ҳайдаш ва ҳаракатланувчи механизмларни бошқариш қобилиятига таъсири
Ацикловирни транспорт воситаларини бошқариш ва механизмларга хизмат кўрсатиш қобилиятига таъсирига тааллуқли тадқиқотлар ўтказилмаган. Гевиран нохуш самараларни (масалан, бош оғриғи ёки бош айланиши) ни чақириши мумкин, бу транспорт воситасини бошқариш ва ҳаракатланувчи механизмларга хизмат кўрсатишга таъсир кўрсатиши мумкин.
Препарат болалар олаолмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгач қўлланилмасин.
Дозани ошириб юборилиши
Ацикловир 20 г гача дозаларда ичга тасодифан бир марта қабул қилинганида заҳарли самаралари қайд этилмаган.
Симптомлари: МИЙ томонидан бузилишлар (кўнгил айниши, қусиш) ва неврологик бузилишлар (бош оғриғи ва онгни чалкашиши).
Даволаш: симптоматик, интоксикациянинг мумкин бўлган симптомларини аниқлаш мақсадида синчков тиббий назорат. Гемодиализни қўллаш мумкин.
Чиқарилиш шакли ва ўрами
10 таблеткадан блистерда. 3 блистердан қўллаш бўйича йўриқномаси билан бирга картон қутида.
Сақлаш шароити
Қуруқ, ёруғликдан ҳимояланган жойда, 30оС дан паст ҳароратда сақлансин.
Яроқлилик муддати
3 йил.
Дорихоналардан бериш тартиби
Рецепт бўйича.
