Skip to main content

АМИНОКАЛ

Улашиш:
  Reading time 13 minutes

ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА

АМИНОКАЛ

AMINOСАL

 

Препаратнинг савдо номи: АМИНОКАЛ

Дори шакли: қобиқ билан қопланган таблеткалар.

Таркиби:

1 таблетка қуйидагиларни сақлайди:

фаол моддалар:

кальций (Кальций карбонати кўринишида)……………..            400 мг (1000 мг)

магний (Магний оксиди кўринишида)……………………            90 мг (150 мг)

рух (Рух сульфати моногидрати кўринишида)…..…….. 5 мг (13.75 мг)

L-Лизин гидрохлориди…………………………………….            100 мг

пиридоксин гидрохлориди…………………………………           1.5 мг

холекальциферол………………………………………….. 200 ХБ (0.005 мг)

6-yillik-qizil-jenshen

ёрдамчи компонентлар……..…………………………..………   q.s.

Таърифи: бурчаклари думалоқлаштирилган тўғри бурчак шаклли, бир томони рискали, тўқ кўк рангли қобиқ билан қопланган таблеткалар.

Фармакотерапевтик гуруҳи: аминокислоталар, витаминлар ва минераллар.

АТХ коди: А11АА02.

Фармакологик хусусиятлари

Аминокислоталар, витаминлар ва минералларни оптимал нисбатда сақловчи ичга қабул қилиш учун мажмуавий препарат. Аминокислоталар фаол L-шаклда бўлади, бу уларни оқсил биосинтезида бевосита иштирокини таъминлайди. Препарат суяк тўқимасини минерализациясини ва синишларни битишини тезлаштиради, суяклар, тишлар, юракнинг фаолиятини, мушаклар, нервларнинг нормал ҳолатини тутиб туради. Препаратнинг фармакологик таъсири унинг таркибига кирувчи компонентлар билан боғлиқ.

Лизин – оқсил биосинтезининг асоси ҳисобланади, ногормонал анаболик таъсир кўрсатади. Кўпгина метаболик жараёнларда, шу жумладан энергетик мувозанатда; азот алмашинувида; кўз гавҳарида алмашинув жараёнларини бузилишлари ва катаракта ривожланишига тўсқинлик қилади; антителалар, гормонлар, ферментлар синтези; коллагенни шаклланиши; триглицеридлар даражасини назорат қилишда иштирок этади. Лизин овқат ҳазм қилиш фаолиятини яхшилаб меъдада хлорид кислотасини ишлаб чиқарилишини рағбатлантиради. Азот катаболизмини рағбатлантиради ва протеинемияга олиб келади, гемоглобин даражасини ва эритроцитлар сонини оширади, ёш ва жинсдан қатъий назар метаболизмни рағбатлантиради. Вирусларга қарши таъсир кўрсатади, айниқса герпес ва ўткир респиратор инфекцияларга қарши. Қандли диабет, атеросклероз, юрак мушаклари касалликлари, остеопороз, операциялар ва спортдаги жараҳатлардан кейинги тикланиш даври, герпес ва бошқа вирусли инфекциялар, рак каби ҳолатларда қўлланади. Лизин кальцийни қондан ўзлаштирилиши ва уни суяк тўқимасига ташилишини яхшилайди.

Пиридоксин гидрохлориди (В6 витамини) – углевод ва липид алмашинуви каби метаболик жараёнларда, гемоглобин ва кўп тўйинмаган ёғ кислоталари синтези каби кўпгина метаболик жараёнларда иштирок этади. Жадал жисмоний ва руҳий зўриқишларда таъминлаш учун қўлланади. МИЙ дан магнийни сўрилиши ва уни хужайраларга киришига ёрдам беради.

Холекальциферол (D3 витамини) – кальций ва фосфор алмашинуви жараёнларининг асосий бошқарувчиси ҳисобланади. Холекальциферол суякларнинг минерализацияси жараёнларида иштирок этади, хусусан кальций ва фосфорни сўрилиши ва чиқарилишини бошқаради, шунингдек кальцийни суяк тўқимаси томонидан тутилишини рағбатлантиради. Ҳомиланинг суяк тўқимасини шаклланиши учун жуда зарур. Юқори суяк резорбциясининг (суяклардан кальцийни ювиб чиқарилиши) рағбатлантирувчиси ҳисобланган паратиреоид гормони (ПТГ) ни ишлаб чиқарилишини ошишига тўсқинлик қилади. Холекальциферолнинг танқислиги рахит (ёшликда) ёки остеомаляция (кексаликда) ривожланишига олиб келади. Айрим ҳолларда холекальциферол иммуномодуляция қилувчи таъсирга эга бўлиши мумкин.

Кальций – суяк тўқимасини шаклланишида зарур (одам организмидаги 99% кальций суяк тўқимасида жойлашади), шунингдек мушак толаларини қисқариш жараёнларида, қон ивиши ва нерв импульсларини ўтказилишида иштирок элементдир. Кальций хужайра ичидаги сигнал трансдукциянинг муҳим элементларидан бири, шунингдек метаболизмнинг бир қатор жараёнларининг бошқарувчисидир. Кальций етишмовчилиги остеопорозни ривожланишининг асосий омилларидан бири ҳисобланади.

Магний хужайранинг нормал фаолият кўрсатиши учун зарур ҳаёт учун муҳим элемент ҳисобланади, моддалар алмашинувининг кўпгина реакцияларида иштирок этади. Хусусан, у кальций метаболизмини бошқаришда (холекальциферол билан бирга гомеостазни тутиб туради), нерв импульсларини ўтказилиши ва мушакларни қисқаришида иштирок этади. Организмда магнийнинг 1/3 қисми суяк тўқимасида тўпланади. Организм магнийни овқат билан бирга олади. Организмда магнийни етишмовчилиги овқатланиш тартиби бузилганда (парҳез) ёки магнийга эҳтиёж ошганда кузатилади.

Рух В гуруҳи витаминларини ўзлаштирилишини ва таъсирини яхшиланишига ёрдам беради. Панкреатик ширанинг таркибий қисми ҳисобланади, эндокрин бошқарилишида, руҳий реакцияларни шаклланишида, бир қатор гормонларни, шу жумладан жинсий гормонларни ҳосил бўлишида иштирок этади. У шунингдек организмнинг биокимёмий реакцияларида, қон яратилиши жараёнида иштирок этади. Рух хужайра мембранасини ҳимоя қилувчи ва барқарорлаштирувчи бир қатор металлоферментлар (карбоангидраза, ишқорий фосфотаза, карбоксипептидаза, оксидоредуктаза, трансфераза, гидролаза, изомераза, алкогольдегидрогеназа) таркибига киради, нуклеин кислоталари (РНК, ДНК синтезида, РНК катаболизмида), углеводлар (инсулин ишлаб чиқарилиши), липидлар ва оқсиллар метаболизмида, шунингдек иммунокомпетент хужайраларни ўзаро таъсирлашиши жараёнларида (Т-лимфоцитлар фаолиятини бошқаради) иштирок этади.

Фармакокинетикаси

Препаратнинг фармакокинетикаси унинг таркибига кирувчи компонентларнинг хусусиятлари билан боғлиқ.

Лизин. Ичга қабул қилинганда МИЙ дан яхши сўрилади (биокираолишлиги 96% дан кўпроқни ташкил қилади). Аминокислоталар аввал жигарнинг портал венасига тушади ва кейинчалик тизимли қон оқимига тушади. Томир ичидаги бўшлиқдан аминокислоталар хужайралараро суюқликка қайта тақсимланади ва турли тўқималарнинг хужайраларига ташилади. Қон плазмаси ва тўқималардаги эркин аминокислоталарнинг концентрацияси беморнинг ёши, озиқланиш даражаси ва клиник ҳолатига боғлиқ бўлган тор диапазондаги эндоген механизмлар томонидан бошқарилади. Аминокислоталарнинг метаболизми буйраклар орқали чиқариладиган мочевинагача метаболизмга учрайдиган альфа-аминогуруҳни дезаминизацияси йўли билан амалга ошади. Аминокислота асосан скелет мушакларида (60-70%) ва ёғ тўқимасида (15-20%) ва жуда кам миқдорда жигарда (10%) тўпланади. Аминокислоталарнинг ортиқча миқдори ўзгармаган кўринишда буйраклар орқали чиқарилади.

Пиридоксин гидрохлориди (В6 витамини). Бутун ингичка ичак бўйлаб тез сўрилади, кўпроқ оч ичакда сўрилади. Фармакологик фаол метаболитларини (пиридоксаль фосфати ва пиридоксаминофосфат) ҳосил қилиб жигарда метаболизмга учрайди. Пиридоксаль фосфати плазма оқсиллари билан 90% боғланади. Барча тўқималарга яхши киради; асосан жигарда, камроқ даражада – мушакларда ва марказий нерв тизимида тўпланади. Йўлдош орқали киради, кўкрак сути билан ажралади. Ярим чиқарилиш даври 15-20 кун. Буйраклар орқали, шунингдек гемодиализда чиқарилади.

Холекальциферол (D3 витамини). Ингичка ичакда сафро мавжудлигида D витаминининг қабул қилинган дозасининг 60-90% сўрилади. Холестазда сўрилиши аҳамиятли даражада камаяди. Сўрилгандан кейин кальциферол хиломикронлар ва липопротеидлар таркибида лимфа ва қон плазмасида аниқланади. Организмда фаол метаболитлари ҳосил бўлади: жигарда – кальцидиол, буйракларда – кальцитриол. D витамини ва унинг метаболитлари сафро билан ичакка чиқарилади, энтерогепатик циркуляцияга учраши мумкин. D витамини ва унинг метаболитлари айниқса ёғ тўқималарида узоқ сақланади.

Кальций. Кальцийнинг қабул қилинган дозасининг тахминан 25-50% асосан ингичка ичакнинг проксимал қисмида Д-витаминига боғлиқ транспорт механизми орқали фаол сўрилади, сўнгра алмашинадиган кальций деполарига тушади. Организмдаги кальций заҳираларининг 99% суяк ва тишларда бўлади, 1% хужайра ичидаги ва хужайра ташқарисидаги суюқликда бўлади. Қондаги каьцийнинг тахминан 55% физиологик фаол ионлашган шаклда, тахминан 5% цитратлар, фосфатлар ва бошқа анионлар билан комплекс ҳосил қилади. Қон зардобидаги кальцийнинг қолган 45% оқсиллар, асосан альбумин билан боғланади. Кальцийнинг тахминан 20% буйраклар орқали ва 80% – ичак орқали чиқарилади. Буйраклар орқали чиқарилиш даражаси калавачалар фильтрацияси ва каналчалар реабсорбциясига боғлиқ. Ичак орқали сўрилмаган кальций ҳам, сафро ва панкреатик шира орқали ажраладиган сўрилган қисми ҳам чиқарилади.

Магний. МИЙ да магнийнинг сўрилиши, магний тузларини меъда-ичакда пассив сўрилиши механизми туфайли, қабул қилинган дозанинг 50% ни ташкил қилади. Организмда магнийнинг 99% хужайра ичида бўлади. Хужайра ичидаги магнийнинг тахминан 2/3 қисми суяк тўқимасида тақсимланади, 1/3 қисми эса силлиқ ва кўндаланг-тарғил мушак тўқимасида бўлади. Магний асосан сийдик билан чиқарилади. Магнийнинг қабул қилинган дозасининг камида 1/3 қисми буйраклар орқали чиқарилади.

Рух. Ичга қабул қилингандан кейин рухнинг тахминан 20% дан 65% гачаси ўн икки бармоқ ичак ва ингичка ичакда, 15% дан 21% гачаси – оч ичак ва ёнбош ичакда сўрилади. Қон плазмасидаги минерал даражасининг чегаравий миқдори қабул қилингандан 120 минутдан кейин аниқланади. Эритроцитлар, лейкоцитлар, мушак толалари, суяклар, жигар ва буйрак тўқималари, кўз тўр пардаси, шунингдек безларда – меъда ости бези ва простата безида тўпланади. Қон протеинлари (асосан альбуминлар) билан боғланади. Чиқарилиши асосан ичак орқали (қабул қилинган миқдорнинг тахминан 90%), шунингдек қисман тер безлари ва сийдик чиқариш тизими орқали амалга ошади.

Қўлланилиши

  • Кальций ва/ёки Д3 витаминини танқислигини олдини олиш ва даволаш;
  • Ўсмирлар, ҳомиладорлик ва эмизиш давридаги аёлларда кальций ва микроэлементларни ўрнини тўлдириш;
  • Остеопорозни (менопаузадаги, сенил, стероид, идиопатик ва бошқа) олдини олиш ва мажмуавий даволаш;
  • Остеопороз асоратлари (суякларни синиши) ни даволашда қўлланади.

 

Қўллаш усули ва дозалари.

Ичга буюрилади. 1 таблеткадан суткада 2 марта. Кальций ва микроэлементлар танқислигига қараб. Камида 3-4 ой қабул қилиш тавсия этилади.

Ножўя таъсирлари

Препаратни кўрсатмалар ва дозалаш бўйича тавсияларга мувофиқ қўлланилганда ножўя кўринишлар кам ҳолларда кузатилади. Юқори дозаларда қўлланилганда диспептик бузилишлар (кўнгил айниши, қусиш, диарея, қабзият, метеоризм, жиғилдон қайнаши), дегидратация, терлаш, летаргия, иштаҳани йўқолиши, қоринда оғриқ, чанқоқлик, полиурия, қон плазмасида электролитлар дисбаланси, буйрак етишмовчилиги кузатилади. Гиперкальциемия, гиперкальциурия (қон ва сийдикда кальцийнинг даражасини ошиши) ва алкалоз ҳолатлари кузатилиши мумкин.

Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар

  • Гиперкальциемия (қонда кальцийнинг даражасини ошиши);
  • Гиперкальциурия (сийдикда кальцийнинг даражасини ошиши);
  • Фаол компонентларга юқори сезувчанлик;
  • Д витамини гипервитаминози;
  • Аминокислоталарнинг метаболизмини бузилишлари бўлган пациентларда қўллаш мумкин эмас;
  • Нефролитиаз, уремия билан кечувчи буйракнинг қайтмас шикастланиши, оғир ва ўткир буйрак етишмовчилиги, буйракнинг оғир паренхиматоз шикастланиши;
  • Фаол аутоиммун жараёнлар, айниқса иммун энцефалитда қўллаш мумкин эмас.

Дориларнинг ўзаро таъсири

Тиазид қатори диуретиклари билан бир вақтда қабул қилинганда рухни буйраклар орқали чиқарилиши тезлашади, шунингдек гиперкальциемия пайдо бўлиши хавфи ошади, чунки кальцийнинг каналчалар реабсорбциясини оширади. Фуросемид ва бошқа ҳалқали диуретиклар аксинча, кальцийни буйраклар орқали чиқарилишини оширади.

Юрак гликозидлари ва/ёки диуретиклар билан бир вақтда даволаганда ЭКГ  ва клиник ҳолатни назорат қилиш, шунингдек қон зардобида кальций ва креатинин концентрациясини назорат қилиш керак, чунки кальций препаратлари юрак гликозидларининг терапевтик ва токсик самараларини кучайтириши мумкин.

Глюкокортикостероидлар кальцийнинг сўрилишини камайтиради, шунинг учун глюкокортикостероидлар билан даволаш АМИНОКАЛ препаратининг дозасини оширишни талаб этиши мумкин.

Колестирамин препаратлари ёки минерал ёки ўсимлик мойлари асосидаги сурги воситалари билан бир вақтда даволаш АМИНОКАЛ препаратининг сўрилишини камайтириши мумкин.

Фенитоин ёки барбитуратлар билан бир вақтда қўллаганда холекальциферолнинг фаоллигини камайиши мумкин.

Леводопанинг фаоллигини пиридоксин томонидан ингибиция қилинади.

Препарат атенолол, бифосфонатлар, натрий фториди, хинолонлар ва тетрациклинларнинг сўрилишини камайтиради, шунингдек верапамилнинг таъсирини сусайтиради.

Хелатация қилувчи воситалар, шу жумладан темир ва пенициллинамин билан бирга қўлланилганда рухнинг сўрилиши пасаяди.

АМИНОКАЛ препаратини шунга ўхшаш компонентлар сақловчи витамин-минерал комплекслар билан бирга қўллаш тавсия этилмайди (дозани ошириб юборилиши хавфи туфайли).

Бошқа препаратни қабул қилиш орасидаги интервал камида 3 соат бўлиши керак.

Махсус кўрсатмалар

Сурги воситалари, алкоголни тез-тез истеъмол қилганда, жадал жисмоний ва руҳий юкламаларда магнийга бўлган эҳтиёж ошади, бу организмда магний танқислигига олиб келиши мумкин.

Оксалатлар (шовул, исмалоқ) ва фитин (ёрмалар) сақловчи озиқ-овқат маҳсулотлари истеъмол қилиш кальцийнинг сўрилишини камайтиради, шунинг учун АМИНОКАЛ ни шовул, исмалоқ, ёрмаларни қабул қилгандан кейин 2 соат ўтгач қабул қилиш керак.

Гиперкальциемия ривожланиши хавфи туфайли, остеопороз бўлган иммобилизация қилинган беморларда эҳтиёткорлик билан қўлланиши керак.

Ҳомиладорлик ва лактация даври

Ҳомиладорлик ва лактация даврида АМИНОКАЛ препаратини эҳтиёткорлик билан қўллаш керак, қўллашдан олдин шифокор билан маслаҳатлашиш керак.

Педиатрияда қўлланиши

Болаларда қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар йўқ. 3 ёшгача бўлган болаларда таблеткалар қўлланилмайди.

Автотранспортни ҳайдаш ва механизмларни бошқариш қобилиятига таъсири

Таъсир қилмайди.

Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин ва ўрамида кўрсатилган яроқлилик муддати ўтгач қўлланилмасин.

Дозани ошириб юборилиши

Буйрак фаолияти нормал бўлганда магнийни ичга қабул қилганда дозани ошириб юборилиши одатда токсик реакциялар пайдо бўлишига олиб келмайди.

Дозани ошириб юборилишидан сақланиш учун бошқа манбалардан холекальциферолни қўшимча тушишини эътиборга олиш керак.

Симптомлари: анорексия, чанқоқлик, полиурия, иштаҳани пасайиши, бош айланиши, ҳушдан кетиш ҳолатлари, холсизлик, кўнгил айниши, қусиш, гиперкальциурия, гиперкальциемия, гиперкреатинемия. Юқори дозаларда узоқ вақт қўлланилганда қон томирлар ва тўқималар кальцинози.

Даволаш: регидратация (организмга кўп миқдорда суюқлик юбориш), ҳалқали диуретиклар (масалан, фуросемид), глюкокортикостероидлар, кальцитонин, бифосфонатларни қўллаш. Буйрак етишмовчилигида гемодиализ ёки перитонеал диализ зарур. Дозани ошириб юборилиши белгилари пайдо бўлганда шифокорга мурожаат этинг.

Дозани ошириб юборилишининг клиник симптомлари ривожланган ҳолларда қонда кальций ва креатинин концентрациясини аниқлаш керак. Қон зардобида кальций ва креатинин концентрацияси ошган ҳолларда препаратнинг дозасини камайтириш ёки даволашни вақтинча тўхтатиш керак.

Суткада 7,5 ммоль (суткада 300 мг) дан юқори гиперкальциурия ҳолатларида дозани камайтириш ёки қабул қилишни тўхтатиш керак.

Чиқарилиш шакли

10 таблеткадан тегишли маркировкага эга икки қаватли алюмин блистерда. 3 блистер ва тиббиётда қўллаш бўйича йўриқномаси жойланган картон қути.

Сақлаш шароити

Қуруқ, ёруғликдан ҳимояланган жойда, 30°С дан юқори бўлмаган ҳароратда сақлансин.

Яроқлилик муддати

2 йил.

Дорихоналардан бериш тартиби

Рецепт бўйича.

Улашиш: