ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА
АЦЕТ
AСET
Препаратнинг савдо номи: АЦЕТ
Таъсир этувчи моддалар (ХПН): ацетилцистеин+аскорбин кислотаси
Дори шакли: апельсин таъмли ичга қабул қилиш учун эритма тайёрлаш учун кукун.
Таркиби:
фаол моддалар: ацетилцистеин – 200 мг, аскорбин кислотаси – 25 мг;
ёрдамчи моддалар: қанд, натрия сахарин, қуруқ апельсин ароматизатори.
Таърифи: апельсин хидли, конгломератларсиз, оқ кукун.
Фармакотерапевтик гуруҳи: Муколитик восита.
АТХ коди: R05CB01
Фармакологик хусусиятлари
Препарат балғамни суюлтиради, унинг ҳажмини ошириб чиқарилишини осонлаштиради, балғамни кўчишига ёрдам беради, шунингдек яллиғланиш кўринишларини камайтиради. Ацетилцистеиннинг таъсири унинг сульфгидрил гуруҳларини балғамнинг кислотали мукополисахаридларининг дисульфид боғларини узиш ҳусусияти билан боғлиқ, бу мукопротеидларни деполяризациясига ва шиллиқни қовушқоқлигини камайишига олиб келади. Натижада мукоцилиар клиренс ошади ва балғамни кўчиши яхшиланади. Йирингли балғам бўлганда ҳам фаоллигини сақлайди.
Фармакокинетикаси
Ичга қабул қилинганда препарат меъда-ичак йўлларидан яхши сўрилади. Кейинчалик ацетилцистеиннинг метаболизми диацетилцистеинни ва фаол метаболити – цистеинни ҳосил бўлиши билан жигарда кечади. Метаболизмининг охирги махсулоти – аралаш дисульфидлардир. Қон плазмаси оқсиллари билан боғланиши 50% гача (ичга қабул қилингандан кейин 4 соатдан сўнг). Ичга қабул қилинганда максимал концентрациясига (Сmax) тахминан 1-3 соатдан кейин эришилади. Гематоплацентар тўсиқ орқали ўтади ва ҳомила атрофи сувларида тўпланиши мумкин.
Нофаол метаболитлар сийдик билан чиқарилади (анорганик сульфатлар, диацетилцистеин), бироқ ацетилцистеиннинг оз миқдори ўзгармаган ҳолда ахлат билан чиқарилади.
Ярим чиқарилиш даври (Т1/2) 1 соатни ташкил қилади.
Қўлланилиши
Нафас аъзоларининг ёпишқоқ балғамни ҳосил бўлиши билан кечувчи касалликлари ва ҳолатлари: ўткир ва сурункали бронхит, трахеит, пневмония, бронхоэктатик касаллик, бронхиал астма, бронхларни шиллиқ билан тиқилиб қолиши оқибатидаги ателектаз, ўткир ва сурункали синусит (секретни кўчишини осонлаштириши учун), ўрта отит, муковисцидоз (мажмуавий даволаш таркибида), ларингит, посттравматик ва операциядан кейинги ҳолатларда нафас йўлларида ёпишқоқ секретни бўлишида қўлланади.
Қўллаш усули ва дозалари
Препаратни ичга қабул қилиш учун эритма кўринишида, овқатдан кейин қабул қилинади. Бунинг учун кукунли (апельсин ҳидли) пакетчани 1 стакан сувда, шарбатда ёки совуқ чойда эритиш керак.
Катталар ва 14 ёшдан катта ўсмирларга препаратни 200 мг дан суткада 2-3 марта буюрилади. 6 дан 14 ёшгача бўлган болаларга: 100 мг дан (1/2 пакетчадан) суткада 3 марта ёки 200 мг дан (1 пакетчадан) суткада 2 марта, 2 дан 5 ёшгача бўлган болаларга 100 мг дан (1/2 пакетчадан) суткада 2 марта қабул қилиш тавсия қилинади. Муковисцидозда 6 ёшдан катта болаларга препаратни 200 мг дан (1 пакетчадан) суткада 3 марта, 2 дан 6 ёшгача бўлган болаларга – препаратни 100 мг дан (1/2 пакетчадан) суткада 4 марта буюрилади. Тана вазни 30 кг дан катта бўлган пациентларга муковисцидозда, зарурат бўлганида дозани суткада 800 мг (4 пакетча) гача ошириш мумкин. Ўткир шамоллаш касалликларида қабул қилиш давомийлиги 5-7 кунни ташкил қилади. Сурункали бронхитларда ва муковисцидозда инфекцияларни олдини олиш учун препаратни узоқроқ қабул қилиш керак. Суюқликни қўшимча қабул қилиш препаратнинг муколитик самарасини кучайтиради.
Ножўя таъсирлари
Овқат ҳазм қилиш тизими томонидан: кам ҳолларда – жиғилдон қайнаши, кўнгил айниши, қусиш, диарея, меъдани тўлиб қолиш ҳисси, оғиз бўшлиғини шиллиқ қаватини яллиғланиши.
Аллергик реакциялар: кам ҳолларда – тери тошмаси, қичишиш, эшакеми, бронхоспазм.
Лаборатория кўрсаткичлари томонидан: ацетилцистеиннинг юқори дозаларини буюриш фонида протромбин вақтини пасайиши (қон ивиш тизими ҳолатини кузатиш зарур) салицилатларни миқдорини аниқлаш тести (колориметрик тест) ва кетонларни миқдорини аниқлаш тести (натрий нитропрусуссиди билан ўтказиладиган тест) натижалари ўзгариши мумкин.
Бошқалар: кам ҳолларда – бурундан қон кетиши, қулоқларда шовқин, юрак уришини тезлашиши, бош оғриғи.
Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар
Препаратга юқори сезувчанлик, балғамни қуюқлашувисиз бўлган бронхиал астма, меъда ва ўн икки бармоқ ичакнинг зўрайиши босиқичидаги яра касаллиги, қон тупуриш, ўпкадан қон кетиши, фруктозани наслий ўзлаштираолмаслик, гепатит ва буйрак етишмовчилиги (педиатрияда), 2 ёшгача бўлган болалар, ҳомиладорлик ва лактация даврида қўллаш мумкин эмас.
Ацетилцистеинни буйрак усти безини касалликларида, жигар ва/ёки буйрак етишмовчилигида эхтиёткорлик билан қўллаш керак.
Дориларнинг ўзаро таъсири
Ацетилцистеинни йўталга қарши воситалар билан бир вақтда қабул қилиш, йўтал рефлексини сусайтириши туфайли балғамни димланиб қолишини кучайтириши мумкин.
Антибиотиклар билан (шу жумладан, тетрациклин, ампициллин, амфотерицин В билан) бир вақтда қўлланганда ацетилцистеиннинг тиол гуруҳининг фаоллигини камайиши билан кечувчи ўзаро таъсири бўлиши мумкин. Ацетилцистеин парацетамолнинг гепатотоксик таъсирини камайтиради. Нитроглицерин билан қўлланиши нитроглицериннинг қон томирни кенгайтирувчи таъсирини кучайтириши мумкин.
Махсус кўрсатмалар
Ҳомиладорлик вақтида ва эмизишда, препаратни фақат кўрсатмаларга мувофиқ, шифокорнинг кузатуви остида, ва она учун тахмин қилинаётган фойда ҳомила ёки чақалоқ учун потенциал хавфдан устун ҳоллардагина буюриш мумкин.
Ацетилцистеинни бронхиал астмаси бўлган пациентларда ишлатилганда балғамни дренажини (чиқарилишини) таъминлаш зарур. Узоқ вақт қўлланганда жигар, буйрак ва буйрак усти безларининг функциясини назорат қилиш керак. Препаратни қандли диабети бўлган пациентларга буюрилганда, препарат сахарозани сақлашини ҳисобга олиш керак.
Ацетилцистеин ва антибиотикларни қабул қилиш орасидаги 1-2 соатлик интервалга риоя қилиш керак. Препаратни эритганда шиша идишдан фойдаланиш, металлар, резина билан контактидан сақланиш зарур.
Яроқлилик муддати ўтгандан кейин ишлатилмасин.
Дозани ошириб юборилиши
Симптомлари: диарея, қусиш, меъдада оғриқлар, жиғилдон қайнаши ва кўнгил айниши.
Даволаш: Симптоматик даволаш.
Чиқарилиш шакли
Апельсин маъзали кукун саше-пакетчаларда 3 г дан 5, 10, 20, 25 ёки 50 саше-пакетчалардан картон қутиларда.
Сақлаш шароити
Қуруқ, болалар ололмайдиган жойда, 30ºС дан юқори бўлмаган ҳароратда сақлансин.
Тайёр эритма совутгичда (2-8ºС ҳароратда) кўпи билан 12 кун сақлаш мумкин.
Яроқлилик муддати
2 йил.
Дорихоналардан бериш тартиби
Рецептсиз.
