Skip to main content

Метрид

Улашиш:
  Reading time 10 minutes

ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА

МЕТРИД

METRID

Препаратнинг савдо номи: Метрид

Таъсир этувчи модда (ХПН): метронидазол

Дори шакли: вена ичига юбориш учун эритма

Таркиби:

100 мл препарат қуйидагиларни сақлайди:

фаол модда: метронидазол – 500 мг;

ёрдамчи моддалар: натрий хлориди, лимон кислотаси моногидрати, сувсиз динатрий гидроген фосфати, инъекция учун сув.

Таърифи: деярли рангсиздан оч сариқ ранггача бўлган эритма.

Фармакотерапевтик гуруҳи: протозойларга қарши восита.

АТХ коди: J01XD01

Фармакологик ҳусусиятлари

Протозойларга қарши ва микробларга қарши восита бўлиб, 5-нитроимидазол ҳосиласидир. Таъсир механизми анаэроб микроорганизмлар ва содда ҳайвонларнинг ҳужайра ичидаги транспорт оқсилларнинг 5-нитрогуруҳини қайтарилишидан иборат. Қайтарилган 5-нитрогуруҳи микроорганизмларнинг ҳужайраларидаги ДНК билан ўзаро таъсирлашиб, улардаги нуклеин кислоталар синетзини ингибиция қилади, бу ҳолат бактерияларни нобуд бўлишига олиб келади.

Trichomonas vaginalis, Entamoeba histolytica, Gardnerella vaginalis, Giardia intestinalis шунингдек облигат анаэроблар Bacteroides spp. (шу жумладан Bacteroides fragilis. Bacteroides distasonis, Bacteroides ovatus, Bacteroides thetaiotaomicron) Fusobacterium spp., Veillonela spp., Prevotella (P. bivia, P. buccae, P. disiens), ва баъзи граммусбат микроорганизмлар (Eubacterium spp., Clostridium spp., Peptococcus spp., Peptostreptococcus spp.) га нисбатан фаол.

Амоксициллин билан бирга Helicobacter pylori га нисбатан фаоллик намоён қилади (амоксициллин метронидазолга нисбатан резистентлик ривожланишини сусайтиради).

Метронидазолга баъзи аэроб микроорганизмлар ва факультатив анаэроблар сезгир эмас, аммо аралаш флора (аэроб ва анаэроблар) мавжуд бўлганида, метронидазол одатдаги аэробларга қарши самарали бўлган антибиотиклар билан синергик таъсир қилади.

Ўсмаларни нурланишга бўлган сезгирлигини оширади, алкоголга сенсибилизацияни чақиради (дисульфирамсимон таъсири), репаратив жараёнларни рағбатлантиради.

Фармакокинетикаси

Препарат юқори ўтувчан ҳусусиятга эга бўлиб, организмнинг кўпчилик тўқималари ва суюқликларида, шу жумладан ўпка, буйрак, жигар, тери, орқа мия суюқлиги, бош мия, сафро, сўлак, амниотик суюқлик, абсцесс бўшлиқлари, қин секрети, уруғ суюқлиги, кўкрак сутида бактерицид концентрацияларга эришади, гематоэнцефалик ва йўлдош тўсиқлари орқали ўтади.

Тақсимланиш ҳажми: катталарда – тахминан 0,55 л/кг, янги туғилган чақалоқларда – 0,54-0,81 л/кг. Плазма оқсиллари билан боғланиши – 10-20% ни ташкил этади. Қонда максимал концентрациясига (Сmax) 30-60 минутдан кейин эришади, терапевтик концентрацияси 6-8 соат давомида сақланиб туради. Юбориш давом эттирилганида препаратнинг максимал концентрацияси (Сmax) – 18 мкг/мл ни ташкил этади. Сафрони ҳосил бўлиши нормал бўлганида метронидазол вена ичига юборилганида сафродаги концентрацияси плазмадаги концентрациясидан аҳамиятли даражада юқори бўлиши мумкин.

Организмда метронидазолнинг тахминан 30-60% метаболизмга учрайди. Ярим чиқарилиш даври (Т1/2) жигар фаолияти нормал бўлганида – 8 соат, жигарни алкоголь оқибатида шикастланганида 18 соат (10 соатдан 29 соатгача), янги туғилган чақалоқларда: ҳомиладорлик муддати – 28-30 ҳафталик туғилган чақалоқларда – тахминан 75 соат, мувофиқ равишда, 32-35 ҳафталик – 35 соат, 36-40 ҳафталик – 25 соатни ташкил этади.

Буйраклар орқали 60-80% (20% ўзгармаган ҳолда), ичак орқали – 6-15% чиқарилади. Буйрак клиренси – минутига 10,2 мл. Буйрак фаолиятини бузилиши бўлган беморларда препарат такроран юборилганидан сўнг қон зардобида метронидазол тўпланиши мумкин (шунинг учун оғир даражадаги буйрак етишмовчилиги бўлган беморларда юборишлар сонини камайтириш керак). Метронидазол ва унинг асосий метаболитлари гемодиализда қондан тез ажратиб чиқарилади (Т1/2 3 соатгача қисқаради). Перитонеал диализда аҳамиятсиз даражада чиқарилади.

Қўлланилиши

  • Протозой инфекциялари: ичакдан ташқари амёбиаз, шу жумладан жигарни амёбали абсцесси, ичак амёбиази (амёбали дизентерия), трихомониаз, гиардиазис, балантидиаз, лямблиоз, тери лейшманиози, трихомонадали вагинит, трихомонадали уретрит.
  • Bacteroides spp. (шу жумладан fragilis, B. distasonis, B. ovatus, B. thetaiotaomicron, B. vulgaris) чақирган инфекциялар: суяклар ва бўғимларнинг инфекциялари, марказий нерв тизими (МНТ) инфекциялари, шу жумладан менингит, бош мия абсцесси, бактериал эндокардит, пневмония, эмпиема ва ўпка абсцесси.
  • Bacteroides нинг турлари, шу жумладан Fragilis гуруҳи, Clostridium, Peptococcus, Peptostreptococcus турлари чақирган инфекциялар: қорин бўшлиғи инфекциялари (перитонит, жигар абсцесси), чаноқ аъзолари инфекциялари (эндометрит, эндомиометрит, фаллопий найлари ва тухумдонлар абсцесси, қин тубини жарроҳлик операциялардан кейинги инфекциялари), тери ва юмшоқ тўқималарнинг инфекциялари, сепсис.
  • Сохта мембраноз колит (антибиотикларни қўллаш билан боғлиқ бўлган колит).
  • Helicobacter pylori билан боғлиқ бўлган гастрит ёки ўн икки бармоқ ичак яраси. Операциядан (айниқса, чамбар ичак, тўғри ичак атрофида ўтказилган аралашувлар, аппендэктомия, гинекологик операциялар) кейинги асоратларни олдини олиш.
  • Ўсмалари бўлган беморларни нур билан даволаш – радиосенсибилизация қилувчи восита сифатида, ўсманинг резистентлиги ўсма ҳужайраларида гипоксия билан боғлиқ бўлган ҳолларда қўлланади.

Ацетальдегидрогеназани сусайтиради, қонда ацетальдегиднинг даражасини оширади ва алкоголли ичимликларнинг таъсирига нисбатан организмнинг сенсибилизация қилади. Алкоголизм билан хасталанган беморларни даволаш учун қўллаш мумкин.

Қўллаш усули ва дозалари

Катталар ва 12 ёшдан катта болаларга 0,5-1 г бошланғич дозада вена ичига томчилаб (инфузиянинг давомийлиги 30-40 минут), сўнгра эса ҳар 8 соатда 500 мг дан минутига       5 мл тезлик билан юборилади. Биринчи 2-3 инфузиядан сўнг яхши ўзлаштирилганида оқим билан юборишга ўтилади. Даволаш курси 7 кунни ташкил этади. Зарурат бўлганида, вена ичига юбориш узоқроқ вақт давом эттирилади. Максимал суткалик дозаси – 4 г ни ташкил этади. Кўрсатмаларга қараб 400 мг дан суткада 3 марта тутиб турувчи дозада ичга қабул қилишга ўтилади. 12 ёшгача бўлган болаларга айнан шу схемада тана вазнига 7,5 мг/кг бир марталик дозада буюрилади.

Йирингли-септик касалликларда одатда 1 даволаш курси ўтказилади.

Профилактика мақсадида катталар ва 12 ёшдан катта болаларга операциядан олдин 0,5-1 г дан, операция куни ва кейинги куни – суткада 1,5 г (500 мг дан ҳар 8 соатда) вена ичига томчилаб юборилади. 1-2 кундан кейин самарани бир маромда ушлаб турувчи даволашга ўтилади, ичга қабул қилинади. Сурункали буйрак етишмовчилиги (СБЕ) ва краетинин клиренси минутига 30 мл дан кам бўлган беморларга ва/ёки жигар етишмовчилиги бўлган беморларга максимал суткалик доза – 1 г дан ошмасин, қабул қилишлар сони – суткада      2 мартани ташкил этсин.

Радиосенсибилизация қилувчи восита сифатида тана вазнига 160 мг/кг ёки тана юзасига   4-6 г/м2 ҳисобида нурланиш бошланишидан 0,5-1 соат олдин вена ичига томчилаб юборилади. Ҳар нурланиш сеансидан олдин 1-2 ҳафта давомида қўлланади. Нур билан даволашни қолган даврида метронидазол қўлланмайди. Максимал бир марталик доза 10 г дан, курслик доза – 60 г дан ошмаслиги керак. Нурланиш оқибатида юзага келган интоксикацияни бартараф қилиш учун натрий хлоридининг изотоник эритмаси ёки глюкоза эритмаларини томчилаб юбориш керак.

Ножўя таъсирлари

Овқат ҳазм қилиш тизими томонидан: диарея, анорексия, кўнгил айниши, қусиш, ичак санчиқлари, қабзиятлар, оғизда “металл” таъми, оғизни қуриши, глоссит, стоматит, панкреатит.

Марказий ва периферик нерв тизимлари томонидан: бош айланиши, ҳаракатлар координациясини бузилиши, атаксия, онгни чалкашиши, таъсирчанлик, депрессия, юқори қўзғалувчанлик, ҳолсизлик, уйқусизлик, бош оғриғи, тиришишлар, галлюцинациялар, периферик нейропатия.

Қон яратиш тизими томонидан: қайтувчан нейтропения, лейкопения.

Аллергик реакциялар: эшакеми, тери тошмаси, тери гиперемияси, бурунни битиши, иситма, артралгия.

Сийдик таносил тизими томонидан: дизурия, цистит, полиурия, сийдикни тутолмаслик, кандидоз, сийдикни қизил-жигарранг рангга бўялиши.

Маҳаллий реакциялар: тромбофлебит (инъекция қилинган жойда оғриқ, қизариш ёки шиш) бўлиши мумкин.

Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар

Ўта юқори сезувчанлик, лейкопения (шу жумладан анамнезида), марказий нерв тизимини органик шикастланишлари (шу жумладан тутқаноқ), жигар етишмовчилиги (юқори дозаларда буюрилганида), ҳомиладорлик (I уч ойлиги), лактация даврида қўллаш мумкин эмас.

Ҳомиладорлик (II ва III уч ойликлари), буйрак / жигар етишмовчилигида эҳтиёткорлик билан қўллаш керак.

Дориларнинг ўзаро таъсири

Вена ичига юбориш учун мўлжалланган метронидазол препаратини бошқа дори воситалари билан аралаштириш мумкин эмас. Препарат билвосита антикоагулянтларнинг таъсирини кучайтиради, бу протромбин ҳосил бўлиш вақтини узайишига олиб келади. Даволаниш вақтида этанол қабул қилиш мумкин эмас (дисульфирамсимон реакциялар: қоринда спастик оғриқлар, кўнгил айниши, қусиш, бош оғриғи, юзни тўсатдан қизиб кетиши ривожланиши мумкин). Циметидин метронидазолнинг метаболизмини ингибиция қилади, бу ҳолат қон зардобида унинг концентрациясини ошишига ва ножўя кўринишлар ривожланиш ҳавфини ошишига олиб келиши мумкин. Жигарда микросомал оксидланиш ферментларини рағбатлантирадиган препаратларни (фенобарбитал, фенитоин) бир вақтда буюриш метронидазолнинг организмдан чиқарилишини тезлаштириши мумкин, натижада унинг плазмадаги концентрацияси пасаяди.

Литий препаратлари билан бир вақтда қўлланганида плазмада литийнинг концентрацияси ошиши ва интоксикация симптомлари ривожланиши мумкин.

Қутбсизлантирмайдиган миорелаксантлар (векуроний бромиди) билан бирга қўллаш тавсия этилмайди.

Сульфаниламидлар метронидазолнинг микробларга қарши таъсирини кучайтиради.

Махсус кўрсатмалар

Амоксициллин билан мажмуада 18 ёшдан кичик бўлган пациентларда қўллаш тавсия этилмайди. Препарат билан узоқ муддат даволанганда қон манзарасини назорат қилиш керак. Лейкопенияда даволашни давом эттириш инфекцион жараённи ривожланиш ҳавфига боғлиқ. Атаксия, бош айланишини пайдо бўлиши, беморларнинг неврологик статусида ҳар қандай бошқа ёмонлашиш даволашни тўхтатишни талаб этади.

Аёлларда трихомонадали вагинит ва эркакларда трихомонадали уретритни даволашда жинсий алоқадан сақланиш керак. Трихомониазни даволашдан сўнг ҳайз кўришни навбатдаги учта цикли давомида ва ҳайз кўриш циклидан сўнг назорат синамаларини ўтказиш керак. Лямблиоз даволангандан сўнг, агар симптомлар сақланиб турса, 3-4 ҳафтадан сўнг ахлат таҳлилини бир неча кунлик интерваллар билан уч марта ўтказиш керак.

Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгач ишлатилмасин.

Дозани ошириб юборилиши

Симптомлари: кўнгил айниши, қусиш, атаксия.

Даволаш: меъдани ювиш, фаоллаштирилган кўмирни юбориш (препарат ичга қабул қилинганида), гемодиализ ўтказиш. Метронидазол ва унинг метаболитлари гемодиализда организмдан яхши чиқарилади.

Чиқарилиш шакли

100 мл эритма полимер флаконда ёки пластик пакетда; 1 полимер флакон тиббиётда қўллаш бўйича йўриқномаси билан бирга картон қутида; ёки 1 пластик пакет пластик ўрамда.

Сақлаш шароити

Қуруқ, ёруғликдан ҳимояланган жойда 30оС дан юқори бўлмаган хароратда сақлансин.

Яроқлилик муддати

3 йил.

Дорихоналардан бериш тартиби

Рецепт бўйича.

Улашиш: