Skip to main content

Магния сульфат

Улашиш:
  Reading time 13 minutes

ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА

МАГНИЯ СУЛЬФАТ

MAGNESIUM SULFATE  

 

Препаратнинг савдо номи: Магния сульфат

Таъсир этувчи модда (ХПН): магний сульфати

Дори шакли: инъекция учун эритма 250 мг/мл.

Таркиби:

Бир ампула (5 мл) қуйидагиларни сақлайди:

фаол модда: магний сульфати – 1,25 г,

ёрдамчи модда: инъекция учун сув.

Таърифи: тиниқ, рангсиз суюқлик.

Фармакотерапевтик гуруҳи: Плазма ўрнини босувчи ва перфузион эритмалар. Вена ичига юбориш учун эритмаларга қўшимчалар. Электролитлар.

АТХ коди: В05ХА05.

 

6-yillik-qizil-jenshen

Фармакологик хусусиятлари

Фармакодинамикаси

Парентерал юборилганида седатив, ухлатувчи, умумий анестезияловчи, тиришишларга қарши, аритмияга қарши, гипотензив, спазмолитик ва токолитик таъсир кўрсатади.

Таъсир механизми. Кальцийнинг физиологик антагонисти бўлиб ҳисобланади, уни боғланган жойларидан сиқиб чиқаради. Алмашинув жараёнлари, нейромедиатор жараёнлари ва нерв-мушак ўтказувчанлигини тартибга солувчи 300 дан ортиқ ферментатив реакцияларда иштирок этади. Магний ионлари ҳужайра мембранасининг потенциал боғлиқ кальций каналлари блокаторлари сифатида қатнашади. Натижада кальций ионларининг пресинаптик мембрана орқали тушиши бузилади, бу эса ацетилхолиннинг ажралишини камайишига ва нерв-мушак ўтказилишини сусайишига олиб келади.

Плазмада концентрацияси ошиб бориши билан аввал седатив, сўнгра ухлатувчи ва тиришишларга қарши ва ниҳоят умумий анестезия (наркоз) таъсирини келтириб чиқарган ҳолда бош мия пўстлоғида кальций орқали нейромедиаторларнинг ажралишини дозага боғлиқ ҳолда сусайтиради.

Магний сульфати ички аъзолар, бачадон ва қон томирларнинг силлиқ мушакларини бўшаштиради. Кўпроқ юқори артериал қон босимини пасайтиради ва нормал артериал қон босимига кучсиз таъсир кўрсатади.

Магний ионлари ҳаракат потенциалининг реполяризацияси тезланиши ва умумий давомийлиги қисқариши (ҳаракат потенциалининг [2] ва [3] фазаларига таъсири) ҳисобига эрта ва кечки триггер фаоллиги келтириб чиқарадиган тахиаритмияларда аритмияга қарши таъсир кўрсатади. ЭКГда PQ интервалининг узайиши ва QRS комплекси ва QT интервалининг қисқариши кузатилади.

Зардобдаги магнийнинг нормал миқдори 0,7-1,0 ммоль/л ни ташкил этади.

Фармакокинетикаси

Вена ичига юборилганида тиришишига қарши таъсири дарҳол намоён бўлади, мушак ичига юборилганидан кейин эса 1 соат давомида ривожланади. Таъсирнинг сақланиши давомийлиги вена ичига юборилганида 30 минут атрофида ва мушак ичига юборилганида 3-4 соат бўлади.

Қон плазмасида магний ионларининг концентрацияси нормада ўртача 0,84 ммоль/л ни ташкил этади, ушбу миқдорнинг 25-35% оқсиллар билан боғланган ҳолатда бўлади. Йўлдош ва гематоэнцефалик тўсиқ орқали яхши ўтади, кўкрак сутида плазмадаги концентрациядан 2 марта юқори концентрацияни ҳосил қилади.

Фильтрация йўли билан сийдик орқали чиқарилади (бунда диурезни кучайтиради), буйрак экскрециясининг тезлиги плазмадаги концентрацияга пропорционал. Магнийнинг 93-99% буйракнинг проксимал ва дистал каналчаларида қайта реабсорбцияга учрайди.

 

Қўлланилиши

  • гипомагниемияни, шу жумладан қандли диабетда, тўлиқ парентерал озиқлантиришда, диуретикларни, миорелаксантларни қабул қилишда, сурункали алкоголизмда, мальабсорбцияда тўғрилаш ва профилактика қилишда;
  • аритмияда (супривентрикуляр тахикардия, «пируэт» типидаги юрак қоринчалари тахикардиясида);
  • артериал гипертензияда, шу жумладан бош мия шиш кўринишлари билан кечувчи гипертоник кризда;
  • тиришиш синдромида (оёқларда тортишишлар, мушакларнинг тортишишлари, тремор ва тетаник тиришишларда);
  • преэклампсия ва эклампсияда;
  • муддатидан олдинги туғруқда, ҳомиладорликнинг кечки токсикозида;
  • оғир металлар: мышьяк, тетраэтилқўрғошин, барийнинг эрувчан тузлари билан заҳарланишда қўлланади.

 

Қўллаш усули ва дозалари

Даволашдан олдин ва даволаш вақтида магнийнинг зардобдаги даражаларини назорат қилиш зарур. Магний сульфатининг дозаси шахсий равишда пациентнинг эҳтиёжлари ва даволашга нисбатан жавобига боғлиқ равишда танланиши керак.

Магнийнинг зардобдаги даражаси > 2,5 ммоль/л дан ошишига йўл қўймаслик лозим.

Магний сульфатининг дозалари граммларда кўрсатилган.

Уларга эритманинг қуйидаги миқдори мос келади: 1 г – 4 мл (25%), 2 г – 8 мл (25%),
3 г – 12 мл (25%), 4 г – 16 мл (25%), 5 г – 20 мл (25%), 10 г – 40 мл (25%), 15 г – 60 мл (25%), 20 г – 80 мл (25%), 30 г – 120 мл (25%), 40 г – 160 мл (25%).

25% ли магний сульфати эритмасининг 1 мл 1 ммоль магний сақлайди.

Магний сульфатининг ампулалардаги эритмасини натрий хлоридининг 0,9% ли ёки декстрозанинг (глюкозанинг) 5% ли эритмалари билан суюлтириш мумкин.

Магнийнинг ўртача танқислигини даволашда катталар учун бир марталик доза 1 г ни (25% ли эритманинг 4 мл ни) ташкил этади. Мушак ичига ҳар олти соатда суткада        4 марта юборилади.

Оғир гипомагниемияни даволашда доза тана вазнининг ҳар килограммига 250 мг ни         (1 кг массага 25% ли эритманинг 1,0 мл ни) ташкил этади ва мушак ичига тўрт соат давомида, агар бу зарур бўлса, юборилиши мумкин. Бундан ташқари, 5 г вена ичига секин уч соат давомида қўшимча юборилиши мумкин.

Танқислик ҳолатларини даволашда магнийни буйрак экскрецияси қуввати ошишига ва гипермагниемия юзага келишига йўл қўймаслик учун, эҳтиёткорлик чораларига риоя қилиш керак.

Парентерал озиқлантиришда профилактик қўлланилиши

Катталарда қўлланиладиган самарани бир маромда ушлаб турувчи доза кунига 1 г дан     3 г гача оралиғида бўлади; чақалоқлар ва болалар учун мазкур оралиқ суткасига           0,25 г дан 1,25 г гачани ташкил этади.

Юрак ритмини бузилишида 1-2 г магний сульфати 5 минут давомида юборилади. Такроран юборилиши мумкин.

Пароксизмал бўлмачалар тахикардиясида магний сульфатидан фақат, агар одатдаги чоралар самарасиз бўлганида ва миокардда шикастланиш мавжуд бўлмаганда фойдаланиш лозим. Одатдаги доза 3 г дан 4 г гачани (25% ли эритманинг 12 мл дан   16 мл гачани) ташкил этади ва ўта эҳтиёткорлик билан вена ичига аста-секин юборилади.

Барий билан заҳарланганда магний сульфатининг одатдаги дозаси вена ичига 1 г дан
2 г гачани ташкил этади. Антидот сифатида магний сульфатидан симоб, мишьяк, тетраэтилқўрғошин билан заҳарланганда 5 мл 25% ли эритмани вена ичига оқим билан юбориш орқали фойдаланилади.

Токолиз: бошланғич доза 4 г магний сульфати вена ичига, сўнгра эса соатига               1-2 г магний сульфат юборилади.

Тутқаноқ, гломерулонефрит билан боғлиқ тиришишларни бартараф этиш учун катталарга одатдаги доза 1 г ни ташкил этади ва у мушак ичига ёки вена ичига юборилади.

Аритмияларни бартараф этиш учун 2,0-4,0 г магний сульфати (8-16 мл               25% ли эритма) вена ичига 1-2 минут давомида аста-секин юборилади, сўнгра 2 соат давомида самарани бир маромда ушлаб инфузион юборилишга ўтилади. Бунинг учун 10 мл 25% ли эритма 200 мл 5% ли глюкоза эритмасида ёки калий-қутблантирувчи аралашмада эритилади ва минутига 3-20 мг (минутига 5-30 томчи) тезлигида юборилади.

Кечки токсикоз, преэклампсия ва эклампсияни даволашда магний сульфатини Ричард схемаси бўйича: дастлаб 4,0 г (16 мл 25% ли эритма) 3-4 минут давомида аста-секин вена ичига юборилади, 4 соатдан кейин вена ичига юбориш айнан ўша дозада такрорланади ва қўшимча равишда 5,0 г (20 мл 25% ли эритма) юборилади. Ундан кейин ҳар 4 соатда магний сульфатини 4,0-5,0 г (16-20 мл 25% ли эритма) дозада мушак ичига юбориш такрорланади. Ричард схемасининг ўрнига 5,0 г магний сульфатини (20 мл 25% ли эритма) 400 мл 0,9% ли натрий хлориди эритмасида ёки 5% ли глюкоза эритмасида эритилган ҳолда минутига 9-25 мг (минутига 15-40 томчи) тезликда вена ичига томчилаб юбориш мумкин. Преэклампсия ва эклампсияни даволашда мушак тиришишларга қарши самарали таъсирига магнийнинг зардобдаги даражаси 1,6 дан 3,3 ммоль/л гача бўлганида эришилади. Магнийнинг зардобдаги даражаси
2,64 ммоль/л бўлганида тиришишларни назорат қилиш учун энг оптимал ҳисобланади.

Магний сульфатининг максимал суткалик дозаси 30-40 г дан ошмаслиги керак. Буйрак фаолияти бузилишида 20 г ортиқ бўлмаган магний сульфати 48 соат давомида юборилади.

Болаларда қўлланилиши

Гипомагниемияни даволаш ва профилактика қилишда:

Янги туғилган чақалоқларда: 25–50 мг/кг ҳисобидан магний сульфатини мушак ёки вена ичига ҳар 8-12 соатда юборилади.

Болаларда: 25–50 мг/кг ҳисобидан магний сульфатини мушак ёки вена ичига ҳар              4-6 соатда юборилади. Максимал бир марталик доза 2000 мг ни ташкил этади.

Болалар ва чақалоқларга вена ичига юбориш учун магний сульфатининг 1% ли (миллилитрга 10 мг) эритмасидан фойдаланиш тавсия этилади. Эритма вена ичига 1 соат давомида юборилади.

Оғир ҳолатларда дозанинг ярмисини биринчи 15-20 минут давомида юборилиши мумкин.

Зарурат бўлганида болаларда вена ичига юбориш учун магний сульфатининг 3% ли эритмасини қўллаш мумкин.

Кекса ёшдаги пациентларда қўлланилиши

Кекса ёшдаги беморларда магний сульфатининг дозаси уларда буйрак фаолияти бузилиши даражаси билан аниқланади.

 

Ножўя таъсирлари

  • брадикардия, ўтказувчанликнинг бузилиши;
  • қизиб кетиш ҳисси, кўп терлаш;
  • гипотензия, ҳолсизлик, бош оғриғи;
  • чуқур седация, пай рефлексларининг сусайиши;
  • ҳансираш;
  • кўнгил айниши, қусиш;
  • полиурия.

 

Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар

  • миастенияда;
  • брадикардияда;
  • яққол ифодаланган артериал гипотензияда;
  • гипокальциемияда;
  • туғруқ олди даврида (туғруқдан 2 соат олдин)
  • буйрак фаолиятининг яққол ифодаланган бузилишларида (креатинин клиренси минутига 20 мл дан кам);
  • ўта юқори сезувчанлик ва гипермагниемияда қўллаш мумкин эмас.

 

Дориларнинг ўзаро таъсири

Бирга қўлланилганида нерв тизимини сусайтирувчи бошқа воситаларнинг (алкоголь, психотроп, ухлатувчи, Паркинсон касаллигига қарши, тиришишга қарши воситалар) таъсирини кучайтиради. Барбитуратлар, наркотик анальгетиклар, гипотензив воситалар билан бирга қўлланилганида нафас олиш марказини сусайиши эҳтимоли кучаяди.

Юрак гликозидлари магний сульфати билан бирга қўлланилганида ўтказувчанлик бузилишлари ва атриовентрикуляр блокада ривожланиши хавфини кучайтиради.

Аминогликозид антибиотиклар, нифедипин ва миорелаксантлар магний тузлари келтириб чиқарадиган  нерв-мушак блокадасини кучайтириши мумкин.

Кальций тузларини вена ичига юборилиши магний сульфати самарасини сусайтиради.

Магний сульфатини қон томирларни кенгайтирувчи бошқа воситалар билан бир вақтда қўлланилганида уларнинг гипотензив таъсири кучаяди.

Кальций препаратлари (чўкма ҳосил қилади), алкоголь (юқори концентрацияларда), карбонатлар, бикарбонатлар ва ишқорий металларнинг фосфататлари, мышьяк кислотаси, барий, стронций тузлари, клиндамицин фосфати, гидрокортизон сукцинат, полимиксин В сульфати, прокаин, салицилатлар ва тартратлар билан фармацевтик номутаносиб.

 

Махсус кўрсатмалар

Ҳомиладорлик ва лактация даврида. Ҳомиладорлик даврида магний сульфати эҳтиёткорлик билан, фақат кутилаётган терапевтик самара ҳомила учун потенциал хавфдан юқори бўлган ҳоллардагина қўлланилади. Ҳомиладор аёлларда муддатидан олдин туғруқни олдини олиш учун дори воситасини 5-7 кундан ортиқ қўллаш мумкин эмас, чунки бу янги туғилган чақалоқларда кальций даражасининг пасайишига ва суяк тизимида ўзгаришларга олиб келиши мумкин. Лактация даврида қўллаш зарурати юзага келганида эмизишни тўхтатиш лозим.

Педиатрияда қўлланилиши. Магний сульфатини бир ёшга тўлмаган болаларда кўрсатмалар бўйича қўлланилиши пайлар рефлекслари ва плазмада магний концентрацияси назорат қилинган ҳолда амалга оширилиши мумкин.

Узоқ муддат давомида қўлланилганида марказий гемодинамика кўрсаткичлари назорати, артериал босим, юрак фаолияти, пай рефлекслари, нафас олиш тезғтезлиги ва буйрак фаолияти мониторинги талаб қилинади.

Кальций препаратларини магний сульфати билан бир вақтда юборилиши зарурати бўлганида уларни турли веналарга юбориш лозим.

Плазмада магний даражасини лаборатория назоратида, плазмада магний даражасининг нормал кўрсаткичлари унинг тўқималарда танқислигини истисно этмаслигини назарда тутиш лозим, чунки плазмада магний концентрацияси ва унинг ҳужайралараро суюқликдаги даражаси доимо ҳам ўзаро боғлиқ эмас.

Автотранспорт ва бошқа механизмларни бошқариш қобилиятига таъсири. Даволаш даврида транспорт воситаларини бошқариш ва диққатни юқори жамлаш ва психомотор реакцияларининг тезлигини талаб қиладиган бошқа потенциал хавфли фаолият турлари билан шуғулланишда эҳтиёткорлик чораларини кўриш зарур.

Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгач қўлланилмасин.

Дозани ошириб юборилиши

Плазмада магний даражаси 2,0-3,5 ммоль/л га қадар ошганида чуқур пай (тизза) рефлексларининг пасайиши интоксикациянинг классик эрта белгиси бўлиб ҳисобланади. Плазмада магний даражаси 3,5-5,0 ммоль/л га етганида PQ интервалининг узайиши пайдо бўлади. Плазмада магний даражаси 4-5 ммоль/л бўлганида чуқур пай рефлекслари йўқолади, кўнгил айниши, қусиш, артериал босимнинг кескин пасайиши, гипергидроз, диплопия юзага келади, ноаниқ нутқ пайдо бўлади. Магнийнинг даражаси 5,0-7,5 ммоль/л бўлганида нафас олишнинг зўриқиши ва юракда ўтказувчанликнинг бузилиши юзага келади. Магнийнинг даражаси 12,5 ммоль/л бўлганида юракнинг тўхташи ва марказий нерв тизимининг чуқур зўриқиши кузатилади.

Ёрдам чоралари. Специфик антидот – кальций тузларини (кальций хлориди ёки глюконатини) 5-10 минут давомида 100-200 мг ионлашган кальций ҳисобида вена ичига юборилади. Зарурат бўлганида антидот такроран киритилади. Оғир интоксикация ҳолатларида ўпкани сунъий вентиляцияси, перитонеал диализ ёки гемодиализ қўлланилади. Симптоматик даволаш (марказий нерв тизимининг стимуляторлари, юрак-қон-томир тизими фаолиятини мувофиқлаштирувчи воситалар билан) ўтказилади.

 

Чиқарилиш шакли

5 мл дан ампулаларда. № 10.

 

Сақлаш шароити

Ёруғликдан ҳимояланган жойда, 25оС дан юқори бўлмаган ҳароратда сақлансин.

Яроқлилик муддати

3 йил.

Дорихоналардан бериш тартиби

Рецепт бўйича.

 

Улашиш: