ДЕПО-ПРОВЕРА

ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА

ДЕПО-ПРОВЕРА

DEPO-PROVERA

Препаратнинг савдо номи: ДЕПО-ПРОВЕРА

Таъсир қилувчи модда (ХПН): медроксипрогестерон.

Дори шакли: мушак ичига юбориш учун суспензия.

Таркиби (1 мл учун):

Фаол модда: медроксипрогестерон ацетати – 150 мг;

Ёрдамчи моддалар: натрий хлориди, метилпарабен, пропилпарабен, полисорбат 80, макроголь 3350, натрий гидроксиди (рН етказиш учун), хлорид кислотаси (рН етказиш учун), инъекция учун сув.

Таърифи: оқ рангли суспензия.

Фармакотерапевтик гуруҳи: контрацепция учун гормонал восита (гестаген).

АТХ коди: G03АС06.

Фармакологик хусусиятлари

Медроксипрогестерон ацетати (МПА) гестагенларга (прогестинлар) мансуб ва эстроген фаолликка эга бўлмаган прогестерон ҳосиласидир. Бошқа томондан, унинг андроген фаоллиги минимал ҳисобланади. МПА мувофиқ дозаларда гипофизар гонадотропинлар секрециясини сусайтиради, бу ўз навбатида туғиш ёшидаги аёлларда ановуляцияни чақириб, фолликулаларни етилишини олдини олади. Бу таъсири препаратнинг менопауза даврида аёлларда вазомотор симптоматика яққолигини камайтириш қобилиятини ҳам тушунтириши мумкин. МПА эркакларда Лейдиг ҳужайралари фаолиятини сусайтиради, яъни тестостерон синтезини ингибирлайди. МПА шунингдек гестаген препаратлари учун типик цервикал канал шиллиғида ўзгаришларни чақиради: бўйин шиллиғини арборизациясини ингибирлайди, унинг қовушқоқлигини оширади, шу сабабли сперматазоидларни киришини қийинлаштиради, ҳамда қин эпителийсининг етилиш индексида оралиқ ҳужайраларнинг миқдорини оширади. Анаболик самара намоён бўлиши мумкин. МПА нинг яллиғланишга қарши таъсири қайд қилинган. Юқори дозаларда глюкокортикостероид фаолликка эга.

Фармакокинетикаси

МПА мушак ичига юборилганидан кейин унинг ажралиб чиқиши секин юз беради, бу препаратнинг қонда паст, лекин доимий концентрациясини таъсинлайди. 150 мг/мл МПА мушак ичга юборилганидан кейин дарҳол унинг плазмадаги концентрацияси
1,7±0,3 нмоль/л ни, 2 ҳафтадан кейин эса – 6,8±0,8 нмоль/л ни ташкил қилади. Мушак ичига инъекциясидан кейин максимал концентрациясига эришиш вақти тахминан 4-20 кунни ташкил қилади, 12-ҳафта охирида МПА нинг плазмадаги концентрацияси одатда бирламчи даражасига қайтади. Аммо МПА мушак ичига инъекциясидан кейин қонда ҳатто 7-9 ойдан кейин ҳам аниқланади. МПА нинг деярли 90-95% қонда оқсиллар билан боғланган ҳолатда бўлади. Тақсимланиш хажми 20±3 литрни ташкил қилади. МПА гематоэнцефалик тўсиқ орқали ва она сутига киради. Мушак ичига юборилганидан кейин ярим чиқарилиш даври 6 хафтани ташкил қилади. МПА жигарда метаболланади ва асосан билиар секреция йўли орқали ахлат билан чиқарилади. Препаратнинг тахминан 44% ўзгармаган ҳолда сийдик билан чиқарилади. Ҳозирги вақтда сийдик билан чиқариладиган, баъзилари конъюгатлар шаклида, МПА нинг камида 11 метаболитлари таърифланган.

Қўлланилиши

Контрацепция (овуляцияни сусайтириш);

Эндометриоз (даволаш);

Менопауза давридаги вазомотор симптомлар.

Қўллаш усули ва дозалари

КОНТРАЦЕПЦИЯ: 150 мг 3 ойда бир марта ёнбош ёки дельтасимон мушакка чуқур мушак ичига. Биринчи инъекцияни навбатдаги нормал ҳайз бошланганидан сўнг биринчи 5 кун давомида амалга ошириш керак; ёки туғруқдан кейинги биринчи 5 кун давомида, агарда пациент аёл болани эмизмаса; ёки туғруқдан сўнг 6 хафтадан кейин, агарда пациент аёл болани эмизса. Ишончли контрацепцияни таъминлаш учун кейинги инъекцияларни 12 ҳафталик оралиқ билан (аммо 89 кундан ортиқ бўлмаган) амалга ошириш керак.

ЭНДОМЕТРИОЗ: мушак ичига 50 мг дан бир ҳафтада бир марта, ёки 100 мг дан 2 ҳафтада бир марта камида 6 ой давомида. Узоқ таъсири туфайли бундай даволашдан кейин ҳайз циклини тикланиши бир қанча вақтдан кейин юз бериши мумкин.

МЕНОПАУЗА ДАВРИДАГИ АЁЛЛАРДА ВАЗОМОТОР СИМПТОМЛАР: мушак ичига 150 мг дан 12 ҳафтада бир марта.

Ишлатишдан бевосита олдин флакон ёки шприц ичидагисини бир хил суспензия ҳосил қилиш учун кучли силкитиш керак.

Бир марталик шприц

1. Шприцдан ҳимоя қалпоқчасини ечинг.
2. Стерилликка риоя қилиб, игнани шприцга кийдиринг.
3. Игнадан ҳимоя қалпоқчасини ечинг. Энди шприц ишлатиш учун тайёр.

Ножўя таъсирлари

Сийдик-жинсий тизим: бачадондан дисфункционал қон кетиши (норегуляр, кўп, кам), аменорея, ажралмалар, қориннинг пастки соҳасида оғриқ, цервикал секрецияни ўзгариши, бачадон бўйинчаси эрозияси, давомли ановуляция, вагинит.

Сут безлари: галакторея, мастодиния, сезувчанлик.

Марказий нерв тизими: конвульсиялар, депрессия, бош айланиши, чарчоқлик, бош оғриғи, уйқусизлик, асабийлик, уйқучанлик.

Меъда-ичак/жигар: қоринда оғриқ ёки ноҳуш ҳислар, метеоризм, жигар фаолиятини бузилиши, сариқлик, шу жумладан холестатик, кўнгил айниши.

Метаболизми: глюкозага толерантликни пасайиши.

Юрак-томир: тромбоэмболик бузилишлар.

Тери ва шиллиқ қаватлар: акне, алопеция, гирсутизм, қичишиш, тошма, эшакеми.

Аллергик: ўта юқори сезувчанлик реакциялари (масалан, анафилаксия ва анафилактоид реакциялар, ангионевротик шиш).

Скелет-мушак: белда ва бўғимларда оғриқ, астения, болдир мушакларини тиришиши, суяк тўқимасининг зичлигини пасайиши, инъекция жойида реакция, остеопорознинг кам ҳоллари, шу жумладан остеопоротик синишлар.

Бошқалар: либидони пасайиши ёки аноргазмия, шишлар/ организмда суюқликни тутилиши, иссиқликни оқиб келишлари, иситма, тана вазнини ўзгариши.

Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар

• Аниқланган ёки гумон қилинаётган ҳомиладорлик;
• Номаълум генезли жинсий йўллардан қон кетиши;
• Аниқланган ёки гумон қилинаётган сут бези ёки жинсий аъзолар раки;
• Жигар фаолиятини оғир бузилиши;
• МПА ёки препаратнинг ҳар қандай компонентига аниқланган юқори сезувчанлик.

Эҳтиёткорлик билан: тромбофлебит, тромбоэмболия ёки инсульт (ривожланиши юқори хавфи ёки анамнездаги), тутқаноқ, мигрень, бронхиал астма, юрак, буйрак ёки жигар етишмовчилиги, қандли диабет, депрессив ҳолатлар.

Препаратни узоқ муддат қабул қилган аёлларда менопауза бошлангунича бўлган даврда суяк тўқимасининг зичлиги пасайиши мумкинлиги сабабли, препаратни буюришда хавф/ фойда нисбатини баҳолаш керак.

Дориларнинг ўзаро таъсири

Аминоглютетимид ва МПА юқори дозада бирга қўлланганида қон зардобида МПА нинг концентрацияси ва ДЕПО-ПРОВЕРА препаратининг самараси аҳамиятли пасайиши мумкин.

Махсус кўрсатмалар

Асоратлардан сақланиш учун қатъий шифокорнинг кўрсатмаси бўйича қўллансин.

• Даволашни бошлашдан аввал бачадон бўйнинг эрозиясини санациялаш керак. Сақланиб турган эрозияда – шифокорнинг қатъий кузатуви. Албатта жинсий аъзоларнинг раки ва бошқа органик шикастланишларни истисно қилиш керак.
• МПА ни қўллаш даврида бачадондан дисфункционал қон кетишида хавфли ўсмаларни истисно қилиш учун пациент аёлларни текшириш керак.
• ДЕПО-ПРОВЕРА препарати ҳам биринчи, ҳам кўп марта юборилганида аменорея билан давомли ановуляция ёки норегуляр ҳайз цикли бўлиши мумкин.
• МПА организмда суюқликнинг тутилишини чақириши мумкин. Шунинг учун суюқликнинг тутиб қолиши ҳолатига ноҳуш таъсир қилиши мумкин бўлган пациент аёлларни даволашда эҳтиёткорликка риоя қилиш керак.
• Аввал депрессиядан даволанган пациент аёлларни препарат билан даволашда ҳолатларини диққат билан кузатиш керак.
• МПА қабул қилувчи айрим пациент аёлларда глюкозага толерантликни пасайиши кузатилади. Қандли диабети бўлган беморларни даволашда буни ҳисобга олиш керак.
• Агарда препарат билан даволаш фонида эндометрий ёки бачадон бўйнини цитологик ёки гистологик текширувини ўтказилса, гистологни ўтказилаётган даволаш ҳақида огоҳлантириш керак.
• Даволовчи шифокор ва лаборатория МПА ни қўллаш қуйидаги эндокрин биомаркерларнинг даражасини пасайтириши мумкинлиги ҳақида хабардор қилинишлари керак:

а) қон плазмаси ва сийдикда стероидларни (масалан, кортизол, эстроген, прегнандиол, прогестерон, тестостерон);

1. b) қон плазмаси ва сийдикда гонадотропинларни (масалан, ЛГ ва ФРГ);
2. c) жинсий гормонларни боғловчи специфик глобулинни;

• Бирдан кўришни қисман ёки тўлиқ йўқолишида, ёки экзофтальм, кўзда иккиланиш, мигрень ҳуружлари ривожланишида препаратни қўллашни тўхтатиш керак. Агарда текшириш жараёнида кўз тўр пардасининг томирлари ёки кўрув нерви сўрғичининг шикастланиши аниқланса ҳам препаратни қўллаш мумкин эмас.
• МПА ни қўллаш ва тромбоэмболик бузилишлар орасида сабабли боғлиқлик аниқланмаганлигига қарамасдан, препарат билан даволашни давом эттиришдан олдин анамнезида ушбу бузилишлари бўлган, ёки МПА ни қўллаш даврида уларни юзага келиши ва ушбу даволашни заруратида, пациент аёлларнинг ҳолатини синчиклаб баҳолаш керак. Тромбофлебетик ҳолатлар ривожланишига гумон препаратни дарҳол бекор қилишни талаб қилади.
• ДЕПО-ПРОВЕРА препаратини қўллашда кўпчилик аёлларда ҳайз циклини бузилиши (масалан, норегуляр ёки олдиндан айтиб бўлмайдиган қон кетишлар/ қон сизишлар, кам, кўп ёки давомли қон кетишлар) кузатилади. Агарда пациент аёллар препаратни қўллашни давом эттираётган бўлсалар, норегуляр қон кетишлар тез-тезлиги камаяди, аменорея ривожланишининг тез-тезлиги ошади.
• Препаратни қўллаш қон зардобида эстрогенларнинг концентрациясини пасайишига олиб келади ва СТЗ ни аҳамиятли пасайиши билан боғлиқ, чунки суяк тўқимасининг метаболизми эстрогенлар концентрациясига боғлиқ. Контрацепция учун 150 мг дан узоқ муддат (5 йилгача) қўлланганидан кейин катта ёшли аёлларда умуртқа поғонаси ва сон суякларининг СТЗ ўртача 5-6% га камайган. Препаратни қўллашнинг давомийлигини ошиши билан СТЗ пасайиши кучаяди, бунда энг кўп пасайиши препаратни қўлланинг биринчи 2 йилида кузатилади. Сон суяги бўйинчасининг СТЗ бутун сон суягининг СТЗ каби даражасида камаяди. Препарат бекор қилинганидан сўнг 2 йил давомида СТЗ нинг қисман тикланиши ва тухумдонларда эстрогенларнинг синтезини ошиши, бунда препарат қанчалик узоқ муддат қўлланган бўлса, СТЗ тикланиши шунчалик секин амалга ошган. Юқори баён қилинганларни айниқса суяк тўқимасини ошиши давридаги ёш аёлларда ҳисобга олиш керак. Препаратни қўллаш ёш аёлларда суяк тўқимасининг чўққи массасини пасайиши ва ҳаётнинг кейинги йилларида остеопоретик синишлари хавфини ошишига олиб келиши маълум эмас.
• ДЕПО-ПРОВЕРА препаратини контрацептив сифатида ва эндометриозни даволаш учун, фақат бошқа усулларни қўллаш мумкин бўлмаганида узоқ муддат (2 йилдан ортиқ) қўллаш керак, бунда СТЗ аниқлаш керак. Остеопорозни ривожланиш хавфи мавжуд бўлганида (суяк тўқимасининг метаболизмини бузилишида, сурункали алкоголизм ва/ёки тамаки чекиш, невротик анорексия, анамнезида қариндошларида остеопороз, тиришишга қарши препаратлар ва кортикостероидлар каби суяк массасини пасайтирувчи препаратларни доимий қўллаш) контрацепция ва эндометриозни даволашнинг бошқа усулларини кўриб чиқиш керак, чунки ДЕПО-ПРОВЕРА препаратини қўллашда остеопороз ривожланишини қўшимча хавфи пайдо бўлиши мумкин.
• ДЕПО-ПРОВЕРА препаратини қўллаётган пациент аёлларга кальций ва D витамини препаратларини қабул қилиш тавсия қилинади.
• ДЕПО-ПРОВЕРА препаратини қўллаётган пациент аёлларни давомли кузатиш сут бези ракини ривожланишини аҳамиятсиз хавфини ёки ривожланишини юқори хавфи йўқлигини аниқланди, ва тухумдонлар, жигар, бачадон бўйни раки ривожланишини юқори хавфи аниқланмади, бунда препаратни қўллаш давомли ҳимоя самара кўрсатади ва эндометрий ракини ривожланиш хавфини пасайтириши аниқланган.
• ДЕПО-ПРОВЕРА узоқ муддатли ҳомиладорликка қарши таъсирга эга. Ҳомиладор бўлиш қобилияти ўртача препаратни охирги инъекциясидан сўнг 10 ойдан кейин, қўллашнинг давомийлигидан қатъий назар 4 ойдан 31 ойгача оралиқда тикланади.
• МПА ни қўллашда пациент аёлларнинг тана вазни ошиши мумкин.
• Сариқлик ривожланганида препаратни қўллашни тўхтатиш керак.
• Пациент аёлларни ДЕПО-ПРОВЕРА препаратини қўллаш жинсий йўл орқали юқадиган инфекциялардан, шу жумладан одам иммун танқислиги вируси ОИТВ (ОИТС) дан ҳимоя қилмаслиги тўғрисида хабардор қилинишлари керак.

Ҳомиладорлик ва эмизиш

МПА ни ҳомиладорлик вақтида қўллаш мумкин эмас. Прогестинларни ҳомиладорликнинг биринчи уч ойлигида юбориш ва аёл ва эркак жинсли ҳомилаларда жинсий аъзоларнинг аномал ривожланиши орасида боғлиқлик борлиги ҳақида маълумотлар мавжуд. МПА мушак ичига юборилганидан сўнг 1-2 ойдан кейин режалаштирилмаган ҳомиладорлик юзага келганида, тана вазни паст бўлган бола туғилишининг юқори эҳтимоли бор, бу ўз навбатида чақалоқлик даврида ўлим эҳтимолини оширади.

Агарда ҳомиладорлик препаратни қўллаш даврида юзага келса, ҳомила учун бўлиши мумкин бўлган зарарни ҳисобга олиш керак.

МПА ва унинг метаболитлари она сутига чиқарилади. Бундай сут билан чақалоқларни эмизишни уларнинг саломатлигига зарар етказиши исботланмаган, шунга қарамасдан эмизиш даврида препаратни буюришда хавф/фойда нисбатини ҳисобга олиш керак.

Препарат болалар олаолмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгач қўлланилмасин.

Дозани ошириб юборилиши

Препаратнинг жуда юқори дозалари қўлланганида бир қатор симптомлар, шу жумладан тана вазнини ошиши (организмда суюқликни бироз тутиб қолиниши), юқори чарчоқликни чақириши, ҳамда айрим ҳолларда кортикостероидларга ҳос самаралар кузатилиши мумкин.

Препаратни қўллашни тўхтатиш керак. Специфик даволаш талаб қилинмайди.

Чиқарилиш шакли

Мушак ичига юбориш учун суспензия 150 мг/ мл (бир марталик шприц) 1 мл инъекция учун игна (0,7х40 мм) билан комплектда ёки (флаконлар) 1 мл; 1 шприц игна билан комплектда ПВХ контур уяли ўрамда ёки 1 флакон қўллаш бўйича йўриқномаси билан картон қутида.

Сақлаш шароити

20-25^оС ҳароратда. Флаконларни тўнкарилган ҳолатда сақлаш мумкин эмас!

Яроқлилик муддати

5 йил.

Дорихоналардан бериш тартиби

Рецепт бўйича.